Bij de omzetting van gras in de pens van de koe komt methaan vrij. Als je de koe minder gras voert en meer mais, daalt de methaanproductie, zegt Vellinga. “Als je de koe volstopt met mais, daalt de methaanuitstoot flink, maar wil je dat? De veehouder moet dan veel mais gaan telen. Daarvoor moet je grasland omzetten in bouwland en daarbij vervluchtigt organische stof uit de bodem in de lucht. Ook kan maisteelt een aantasting van het landschap zijn en zijn veenweidegebieden ongeschikt om mais te verbouwen. Dus je kunt gras maar met mate vervangen door mais.”

Verder zijn er inmiddels toevoegmiddelen voor het voer die de productie van methaan in de koe remmen. “Er zijn veel middelen uitgeprobeerd, zoals allerlei kruiden”, zegt Vellinga. “Die hadden eventjes effect op het ecosysteem in de pens, maar na een aantal weken was dat effect weer weg. Toevoeging van nitraat geeft echter een blijvend effect.” Proefbedrijf De Marke van Wageningen University & Research heeft tests gedaan met lage concentraties nitraat in het veevoer. Die toevoeging, in een mix van mais en (vooral) graskuil, leidt tot 30 a 40 procent minder methaanuitstoot.

Theoretisch kun je de melkproductie van de Nederlandse koe nog verder opvoeren, zodat ze meer melk produceert per kilo voer en daarmee dus ook minder methaan per kilo melk produceert. Maar daar moet je voorzichtig mee zijn, vindt Vellinga. De Nederlandse koeien zijn jarenlang hoofdzakelijk gefokt op productie, met als gevolg dat de koeien weinig weerstand en vlees op de botten hebben. “We moeten niet opnieuw de fout maken dat we ons teveel richten op één eigenschap van de koe. We willen robuuste koeien in de wei die niet snel ziek worden.”

In dat kader houdt Vellinga een pleidooi voor de dubbeldoel-koe; de koe die zowel melk als vlees levert. Met de dubbeldoel-koe daalt de melkproductie per koe iets, waardoor je meer broeikasgassen per kilo melk gaat produceren. Maar je produceert ook meer vlees in Nederland, waardoor je minder vlees met een zware ecologische voetafdruk hoeft te importeren. Dat levert weer klimaatwinst op. Al met al leveren dubbeldoelkoeien niet veel klimaatwinst op, maar zorgt het wel voor meer robuuste dieren, denkt Vellinga.

Dit is een lastige, vindt Vellinga. Je kunt de klimaatimpact van de koeien in theorie verder beperken door ze in een dichte stal te zetten en de methaan- en lachgasemissies via apparatuur in de stal weg te vangen. Maar zo’n dichte stal is kostbaar en de koeien komen niet meer buiten.

Veel koeien worden momenteel gehouden in open stallen, met veel bewegingsruimte voor de koe en natuurlijke ventilatie. Verder lopen de koeien een deel van het jaar in de wei. Onder die omstandigheden kunnen we de broeikasemissies maar beperkt afvangen of voorkomen. Maar de koe in de wei is ons ook iets waard. “Op het land heb je een aantal dingen niet in de hand als boer”, zegt Vellinga, “maar er is geen goedkopere manier om gras op te halen op het land dan de koe.”