“De stormvloedkering is gesloten. De Deltawerken zijn voltooid. Zeeland is veilig.” Met deze woorden opende Koningin Beatrix in 1986 de Oosterscheldekering. Het was de grootste, duurste en meest uitdagende taak in de strijd van de Nederlanders tegen de zee. Eeuwenlang hebben de Nederlanders innovatie na innovatie gedaan om hun huizen te beschermen tegen stormen en overstromingen. De oudste terp werd 500 voor Christus gebouwd en het eerste waterschap werd opgericht in de dertiende eeuw. Adaptatie is dus niet nieuw.

In 1992 heeft de Earth Summit in Rio ons bewust gemaakt van het enorme belang van het klimaat en de noodzaak om gezamenlijk op te treden. Het Klimaatverdrag werd van kracht, wat onder andere heeft geleid tot het Akkoord van Parijs in 2015. Sindsdien zijn er, nationaal en wereldwijd, maatregelen genomen om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen (mitigatie). Tegelijkertijd zijn de gevolgen van klimaatverandering op landbouw, natuur en steden tot in ons dagelijks leven doorgedrongen: extreem weer, misoogsten, hittegolven, langdurige droogte en wateroverlast.

De komende tijd moeten we onze inspanningen om de uitstoot te verminderen voortzetten, maar ook adaptatie verdient nú onze aandacht. Elke nieuwe situatie biedt nieuwe uitdagingen en kansen. In Nederland hebben we de zee altijd als een gevaar gezien, maar zij was tegelijkertijd een belangrijke bron van voedsel en energie, en een toegangspoort voor transport. Onderzoek laat veelbelovende mogelijkheden zien voor het oogsten van aquatische biomassa, zoals micro-algen en zeewier, voor meerdere toepassingen, variërend van veevoeder tot vliegtuigbrandstof.

Toekomstige adaptieve oplossingen voor voedsel en landbouw moeten niet alleen de hele voedselketen omvatten, maar ook gebaseerd zijn op gedegen onderzoek. Daarbij kunnen adaptatie en mitigatie soms hand in hand gaan, bijvoorbeeld wanneer betere landbouwmethoden de opbrengst per hectare vergroten, waardoor het energieverbruik tot een minimum wordt beperkt en het afvangen van CO2 in gewassen en organisch materiaal in de bodem wordt bevorderd. Een ander voorbeeld is de biobased economy, waarbij materialen zoals plastic, bouwmaterialen, brandstoffen en zelfs asfalt gemaakt van biomassa veelbelovende resultaten laten zien, die onze afhankelijkheid van fossiele grondstoffen verminderen. Een ander interessant gebied is de vermindering van voedselverspilling.

Ik kan me geen onderzoeksgebied bij WUR voorstellen dat zich niet bezighoudt met klimaat. Dit online magazine toont veelbelovende wegen naar een duurzame, klimaatbestendige toekomst. Ga samen met ons op zoek naar slimme klimaatoplossingen en laat meer aansprekende voorbeelden zien!

Louise O. Fresco

Voorzitter van de raad van bestuur van Wageningen University & Research (WUR)