De universitair hoofddocent bij Wageningen University & Research doet bij het Wagenings Instituut voor Milieu en Klimaatstudies (WIMEK) onderzoek naar de oplossingsruimte voor klimaatadaptatie. In zijn vrije tijd is hij bovendien coördinerend hoofdauteur bij het internationale klimaatpanel van de Verenigde Naties, het IPCC. “Voor overheden is het belangrijk om zien wat er nu mogelijk is, waar ze moeten bijsturen en welke routes er zijn om te zorgen voor meer en betere oplossingen op de lange termijn. Alleen op die manier is het mogelijk langetermijnbeleid te ontwikkelen en politiek leiderschap te tonen”, benadrukt Biesbroek.

“Het vergt actieve sturing om, waar nodig, de oplossingsruimte te vergroten.” Dat laatste kunnen overheden bereiken door de wet- en regelgeving aan te passen, fondsen vrij te maken of voorlichtingscampagnes te voeren. Maar een deel van de processen valt niet te sturen. “Wat doe je als de publieke opinie kantelt en men klimaatmoe wordt? Of als er bezuinigd moet worden? Of als er een politieke partij met een andere visie aan de macht komt?”

Om de aandacht voor een onderwerp op de langere termijn te verankeren in wet- en regelgeving, zijn er wel strategieën. Een goed voorbeeld daarvan is het Deltaplan, dat ervoor moet zorgen dat Nederland waterveilig en klimaatbestendig is, nu en op de lange termijn. In de Deltawet zijn de ontwikkeling en uitvoering van de plannen vastgelegd en in het Deltafonds de benodigde financiën. “Op zo’n manier institutionaliseer je de oplossingsruimte zodat deze ook op langere termijn nog kan worden gecreëerd, losgekoppeld van de waan van de dag.”

We zullen de aankomende tijd veel beslissingen moeten nemen voor de komende honderd jaar, aldus Biesbroek. Juist bij ingewikkelde problematiek als klimaatverandering is het noodzakelijk dat overheden in kaart brengen welke problemen ze kunnen tegenkomen en welke aanpassingen daar bij passen.

De uitdaging die klimaatverandering opwerpt, is de vraag of we dingen fundamenteel anders moeten gaan doen, zegt Biesbroek. In Nederland zou je misschien niet meer in lager gelegen gebieden en uiterwaarden moeten gaan bouwen. “Maar is daar draagvlak voor? Misschien willen mensen liever dichtbij grote steden wonen en nemen ze de risico’s voor lief”, oppert de bestuurskundige. Sommige oplossingen werken bovendien alleen als de opwarming van de aarde beperkt blijft. “Je kunt dijken ophogen om overstromingsrisico’s te verkleinen, maar als de zeespiegelstijging op lange termijn 2 of 4 meter gaat bedragen moet je andere opties overwegen. En bijvoorbeeld besluiten om de Randstad te verlaten en steden te bouwen in hoger gelegen delen.”

De ‘klimaatcrisis’ waarover de media nu reppen, wordt serieus genomen en krijgt op dit moment veel politieke en maatschappelijke aandacht. “Er zijn altijd tegengestelde krachten, maar in brede zin groeit het gevoel van urgentie. Dat werkt ook heel positief uit op de oplossingsruimte, zowel nationaal als internationaal.”

Eén van de problemen die de oplossingsruimte beperken zijn de financiën voor klimaatadaptatie. “Veel landen willen wel wat doen, maar dat kost veel geld. En dat ontbreekt vaak.” Internationaal gezien is de financiering van oplossingen een terugkerend onderwerp dat kwetsbare landen telkens opnieuw op de agenda zetten. Dat valt helaas niet makkelijk op te lossen. “Vooral door geopolitieke redenen is het internationaal mobiliseren van geld voor adaptatie best lastig. Maar ook in rijke landen zoals Nederland is er beperkt geld beschikbaar voor adaptatie en wordt het vaak gezien als een belangrijk obstakel om het uitvoeren van adaptatie te versnellen.”